Գրատպութեան սկզբնաւորումից մինչեւ հայ գրատպութեան 500-ամեակ...

Լուսինէ Աւետիսեան

Տիրան Չրաքեանի բառաստեղծական արուեստը
ՀԱԿԱԴՐՈՒԹԻՒՆ ԵՒ ՊԱՐԱԴՈՔՍ

...Ուրեմն անհրաժեշտ է վերանայել մեր թարգմանչական գործը եւ այն խրախուսելով՝ լայնօրէն յանձնարարել Սփիւռքի մեր մտաւորականներին։ Բոլոր ոլորտների մասնագէտները կարող են իրենց գիտելիքներն ու կարողութիւնները օգտագործել ի նպաստ ազգային մշակոյթի զարգացման, եւ դա անել յատկապէս արեւմտահայերէնի եւ այլ լեզուի կրողը լինելու ճակատագրօրէն եւ կենսականօրէն իրենց բաժին ընկած բացառիկ մենաշնորհով։ Իսկ մենք հայրենիքում արեւմտահայերէնը գերազանց ճանաչելու հարցը պիտի լուծենք, որին հրաշալի կերպով կ'օգնի նաեւ օտար գրականութիւններին արեւմտահայերէնով ծանօթանալու արդէն նշածս հնարաւորութիւնը։ Մինչեւ Խորհրդային Միութեան փլուզումը եւ կայունութեան օրէնքով՝ մինչ օրս, համաշխարհային մշակոյթի հետ արեւելահային կապող միակ միջնորդ լեզուն ռուսերէնն է եղել, իսկ օտարալեզու գրականութեան թարգմանութիւնը հիմնականում ոչ բնօրինակից, այլ ռուսերէնից։ Որքան տեղին պիտի լինի, եթէ մեր եւ աշխարհի միջնորդ լեզուն լինի արեւմտահայերէնը...   Կարդալ աւելին

          Վերջապէս իրականութիւն դարձաւ տարիներով հաւաքագրուած յուշերի շքեղ մի գիրք։ ԵՊՀ Արեւելագիտութեան ֆակուլտետի ուսանող Սերգէյ Մանուէլեանը երեք տարի առաջ նախաձեռնեց եւ այդ տարիների ընթացքում մեծ խանդավառութեամբ ժողովեց սքանչելի մեր գանձերից մէկի՝ իր մէջ անսահման լոյս ու մաքրութիւն ամփոփած Լուսինէ Զաքարեանի ժամանակակիցների պատմութիւնները մեծ Մարդու մասին։ Սերգէյի կազմած գիրքը ձեռքն առնողը կարող է պատկերացնել այն հսկայական աշխատանքը, որ կատարել է նման գործի համար դեռ շատ երիտասարդ թուացող ուսանողը՝ հայրենիքում եւ աշխարհով մէկ սփռուած ժամանակակիցներին որոնելով ու գտնելով, նրանց խօսքը գրի առնելով, ձայնագրելով, ապա սղագրելով, ժողովելով լուսանկարներ եւ այն ամէնը, ինչ կարող է յայտածել ու լուսաւորել երգչուհու եւ պայծառ անհատականութեան դիմանկարի մինչ այդ աներեւոյթ գծերը... Ոգեւորիչ է այն փաստը, որ գրկաբաց է ընդունուել այս նախաձեռնութիւնը, որը սատարողներին, սկսած յուշատուներից մինչեւ մեկենաս ու ձեւաւորող, պէտք է արժանին մատուցել...

Քանդակը (1975 թ.)՝ Արարատ Աւետիսեանի

Ինձ երկնեցիր դու ծիրանի ծովից,

ու տիեզերքը քեզ երկնեց ինձնով,

Ո՞վ էր ծնունդը, եւ ո՞վ էր ծնող...

Դու քո գիրկն առար նորածին մանկան,

մանուկը փարուեց նորածին իր Մօր...

©Լուսինէ Աւետիսեան, 2015

Քո դէմքը փնտրեցի...

ԽՈՒԼՈՒՀԱՄՐ ԴԵՒԵՐԸ

«Ո՞վ է այնպէս կոյր, ինչպէս ծառան իմ, եւ այնպէս խուլ,
ինչպէս պատգամաբերը իմ ուղարկած»։
(Եսայի 42;19)

Նրանք անցնում են աշխարհով՝
Աչքները կոյր խուլուհամրերը,
Գծում հրէ նշան-խազերը
Թեւատարած խաւարի մէջ։

Իրենց լոյսով ջահած վիհերը՝
Նրանք ոչինչ չեն նշմարում,
Լոկ արարում են ու կոչմանը
Կանխածիր անհաս են մնում...

Ճեղքած անարշալոյս գիշերը՝
Նետում են ցոլք նախագուշակ...
Նրանց նսիհն* Աստծոյ պատկերն է՝
Մութի´ մէջ ամպերից ծագած։

* Նսիհ - բախտ, ճակատագիր, ճակատի գիր
© Թարգման՝ Լուսինէ Աւետիսեան, 2015